Z jakimi przepisami musi liczyć się przedsiębiorca budowlany na rynku niemieckim?

W Niemczech wszystkie podmioty publiczne zlecające prace budowlane są zobowiązane do stosowania „Znormalizowanych zasad zlecania i wykonawstwa robót budowlanych” tzw. VOB.

Coraz większa liczba polskich firm budowalnych bierze udział w przetargach na zamówienia publiczne na terenie Republiki Federalnej Niemiec. Polskie przedsiębiorstwa skutecznie ubiegają się o kontrakty, kusząc podmioty zlecające prace budowlane doświadczeniem, wysoką jakością wykonania oraz lepszymi wycenami projektów niż oferowane przez ich niemieckich konkurentów.

Podejmując decyzję o ekspansji na rynek naszego zachodniego sąsiada przedsiębiorcy powinni być świadomi warunków i regulacji panujących w sektorze zamówień publicznych, w którym największy udział mają zamówienia robót budowlanych. W przeciwieństwie do standardów znanych nam z rynku polskiego, u naszych zachodnich sąsiadów nie ma jednej regulacji prawnej kompleksowo traktującej o prawie zamówień publicznych. Zasadniczo proces udzielania i ubiegania się o zamówienia publiczne, przy przekroczeniu progów unijnych (wynoszących obecnie dla robót budowlanych 5 382 000 euro), jest uregulowany na poziomie federacji w przepisy o trzech różnych rangach, a dodatkowo są one w zależności od konkretnego Landu wzbogacone o przepisy krajowe. Kluczowym aktem prawnym w randze ustawowej jest  ustawa przeciwko ograniczeniom konkurencji tzw. GWB (Gesetz gegen Wettbewerbsbeschränkungen). Przedmiotowa ustawa jest rozwijana przez przepisy wykonawcze  w postaci między innymi Rozporządzenia w sprawie udzielania zamówień publicznych tzw. VgV (Verordnung über die Vergabe öffentlicher Aufträge).

Jedną z specyficznych dla niemieckiego systemu prawa zamówień publicznych regulacji mających decydujący wpływ na rynek budowlanych zamówień publicznych są Znormalizowane zasady zlecania i wykonawstwa robót budowlanych, czyli VOB (Vergabe- und Vertragsordnung für Bauleistungen). Organem odpowiedzialnym za ich opracowanie jest  Niemiecka Komisja do Spraw Zleceń i Wykonawstwa Prac Budowlanych (Deutscher  Vergabe- und Vertragsausschuss für Bauleistungen), w której skład wchodzą przedstawiciele zarówno podmiotów sektora publicznego zlecających wykonanie prac budowalnych, jak i reprezentanci organizacji zrzeszających wykonawców.

Ten zbiór norm nie stanowi prawa powszechnie obowiązującego. Struktura VOB jest następująca:

• VOB/A – część pierwsza, reguluje proces przetargowy i tryb udzielania zleceń na roboty budowlane (jej treść odpowiada standardowi DIN 1960); na podstawie rozporządzeń budżetowych federacji, Landów, poszczególnych gmin oraz ustaw krajowych zastosowanie tej części VOB ma charakter obligatoryjny dla podmiotów publicznych zamawiających roboty budowlane; tym samym część pierwsza znajduje najszersze zastosowanie w praktyce;
• VOB/B – część druga, określa warunki ogólne nakładane na umowy o wykonanie robót budowlanych zlecanych w ramach zamówienia publicznego (odpowiada normie DIN 1961), w jej treści określone są prawa i obowiązki poszczególnych stron umowy, znajduje ona zastosowanie zarówno dla sektora publicznego jaki i prywatnego, przy czym w tym drugim przypadku konieczne jest ustalenie tego w umowie;
• VOB/C – część trzecia, reguluje warunki techniczne wykonywania robót budowlanych w ramach zamówień publicznych i ogólne normy budowlane oznaczane numerami DIN od DIN 18299; nie bez znaczenia są też zawarte w niej regulacje zakresu poszczególnych usług, usług dodatkowych, świadczeń pobocznych oraz istotne aspekty rozliczeń i wynagradzania.

Jakie znaczenie ma zastosowanie przepisów VOB dla wykonawcy?

W zależności od charakteru projektu, w którym bierzemy udział w charakterze wykonawcy, różne zastosowanie znajdą dla nas omawiane przepisy.  W przypadku ubiegania się o projekt w ramach zamówienia publicznego, nie będziemy mieć wyboru, ponieważ zasady wynikające z VOB/A zostaną nam niejako narzucone przez zlecającego prace. Rolą tych przepisów w procesie przetargowym jest zapewnienie transparentności, równości szans oraz umożliwienie wyboru właściwego wykonawcy zamawiającemu. Co więcej, będą nas dotyczyły dwie pozostałe części VOB, a zatem należy liczyć się z zawartymi w nich standardami i odstępstwami od przepisów ogólnych.

Jednakże, można mieć do czynienia z tymi regulacjami, a w szczególności z ich częściami drugą i trzecią, przy realizacji projektów z sektora prywatnego. W takim przypadku zasadniczą podstawą świadczenia usług będzie niemiecki kodeks cywilny – BGB, którego regulacje po wyraźnym postanowieniu umownym stron, mogą zostać uzupełnione o dużo bardziej szczegółowe przepisy VOB/B oraz VOB/C. Często można spotkać się z taką praktyką przy większych projektach budowlanych, bowiem zapewnia to stronom jasne postanowienia umowne dotyczące między innymi roszczeń z tytułu wad, okresów gwarancji i ograniczeń przedmiotowych tejże.

Nasi eksperci mają duże doświadczenie w świadczeniu polskim przedsiębiorcom budowlanym pomocy w trakcie planowania i egzekucji ekspansji na rynek niemiecki. Skontaktuj się z nami jeśli potrzebujesz bardziej szczegółowych informacji lub przeniesienia ogólnych rozważań na realia konkretnego stanu faktycznego.