Prawo holdingowe – ruch w dobrym kierunku?
W dniu 13 października 2022 roku w życie weszły nowe przepisy zmieniające kodeks spółek handlowych. Czy ustawodawca odpowiedział na potrzeby i oczekiwania przedsiębiorców?
Idea, która stoi za nowelizacją prawa spółek handlowych to uregulowanie relacji między spółkami wchodzącymi w skład holdingów, poprzez nadanie im ram normatywnych w randze ustawowej. Co istotne nowe przepisy wprowadzają legalną definicję grupy spółek, która uzależnia zastosowanie przepisów o jednolitym kierownictwie spółki dominującej od podjęcia przez zainteresowane podmioty uchwały o uczestnictwie w takiej grupie. Spółki zaangażowane w grupę będą się kierować obok dobra spółki interesem całej grupy, co będzie rzutować na zakres obowiązków i odpowiedzialności między innymi osób pełniących funkcje członków organów wykonawczych.
Jak wskazuje autor nowelizacji prof. Andrzej Szumański kierownik Katedry Prawa Gospodarczego Prywatnego UJ, nowe przepisy przyczynią się znacząco do zmniejszenia ryzyka prawnego wiążącego się z funkcjonowanie organizmów gospodarczych o wielopodmiotowym charakterze.
Czy nowelizacja faktycznie przyczyni się do obniżenia ryzyka prawnego przy funkcjonowaniu grup holdingowych?
Kluczowe z perspektywy systemowej zmiany, które weszły w życie w pierwszej połowie października 2022, to przede wszystkim danie przedsiębiorcom narzędzia do sformalizowania trybu wydawania poleceń przez spółkę dominującą oraz ich wykonywania przez spółkę zależną. Centralnym terminem w myśl art. 212 § 1 k.s.h. staje się interes grupy spółek, od którego to zaistnienia będzie uzależniona możliwość wydania przez spółkę dominującą spółce zależnej wiążącego polecenia. Polecenie takie dla swojej skuteczności musi być wydane w formie pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności i zawierać: żądany sposób zachowania, interes grupy uzasadniający jego wykonanie, opis spodziewanych strat lub korzyści dla spółki zależnej oraz przewidywany sposób i termin naprawienia spółce zależnej szkody, jeśli taka zostanie poniesiona.
Sam etap wykonania polecenia będzie poprzedzony uchwałą zarządu spółki zależnej, która ma co najmniej zawierać elementy wymagane dla polecenia wiążącego spółki dominującej. W nowelizacji ustalono granicę dopuszczalności wyrażenia zgody na wykonanie polecenia przez spółkę zależną, w postaci niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością tej spółki. Nowy przepis art. 215 k.s.h. wyłącza cywilną odpowiedzialność za szkodę wynikłą z wykonania wiążącego polecenia spółki dominującej osób pełniących funkcje wykonawcze w spółce zależnej, a w miejsce tejże ustawodawca wprowadza odpowiedzialność spółki dominującej za należności wierzycieli spółki zależnej w przypadku bezskuteczności egzekucji oraz zawinienia lub powstania szkody w wyniku wydania wiążącego polecenia.
Wskazane powyżej zmiany wprowadzone przez ustawodawcę, są tylko niektórymi istotnymi elementami wprowadzonymi przez nowelizację. Jak to zazwyczaj w takich przypadkach bywa na ostateczną ocenę prawa holdingowego będzie trzeba poczekać jeszcze jakiś czas. Nowe prawo musi zacząć „żyć” i sprawdzić się w praktyce korporacyjnej i sądowej, aby można było ferować wyroki. Jednakże mając na uwadze dobrowolność stosowania przepisów o grupach spółek, zależną od uchwał zainteresowanych podmiotów, należy uznać propozycję ustawodawcy za interesującą.
W znalezieniu w nowych przepisach wartości dodanej dla konkretnych przedsiębiorstw i holdingów, nasi eksperci chętnie pomogą uczestnikom rynku.